Van deze rouwborden hangen er drie in de Kerk van de Hervormde gemeente Waspik, zij geven een deel van de geschiedenis van de gemeente weer en ook van de toen in die tijd belangrijke familie Couseband, met de daar aan verwante families en hun nageslacht. Deze waren in hoge mate bepalend voor de verdere ontwikkeling van deze Gemeente.
Ter nagedachtenis aan:
Jonkvrouwe MARIA CATHARINA EMONDS, Vrouwe van GROOT‑WASPIK. Echtgenote van Jonkheer Adrianus Franciscus Cousebant.
Op de gebogen bovenlijst: MDCCLVII, sterfjaar 1757 van Maria.
Op de rechte onderlijst: 0BIIT.XXX. IANUARII,sterfdag 30 jan.
Centraal op de kas: Het gekroonde, ovaal Alliantiewapen v. Maria. (links : COUSEBANT, rechts: EMONDS)
DE VIER KWARTIEREN:
Rondom aan de zijkanten: linksboven: EMONDS, rechtsboven: VAN BEECK
linksonder: VAN DRONGELEN, rechtsonder: DE BRUYN
Ter nagedachtenis aan:
Jonkheer FRANCISCUS BERNARDUS COUSEBANT. Zoon van Adrianus Franciscus Cousebant en Maria Emonds Heer van GROOT‑WASPIK. Echtgenoot van Jonkvrouwe Maria Christina Genoveva van Alckemade.
Op de gebogen bovenlijst: MDCCLIX, sterfjaar 1759 van Franciscus
Op de rechte onderlijst: OBIIT. XVI. OCTOBRIS. sterfdag 16 okt.
Centraal op de kas: Het wapen COUSEBANT van Franciscus.
DE VIER KWARTIEREN:
Rondom aan de zijkanten: linksboven: COUSEBANT, rechtsboven: EMONDS
linksonder : CRUCIUS, rechtsonder: VAN BEECK
Ter nagedachtenis aan:
Jonkvrouwe MARIA CHRISTINA GENOVEVA VAN ALCKEMADE. Echtgenote van Jonkheer Franciscus Bernardus Cousebant.
Op de gebogen bovenlijst: MDCCXXXXVIII.sterfjaar 1748 v.Genoveva.
Op de rechteonderlijst: OBIIT.IIIMARTII, sterfdatum 3 maart.
Centraal op de kas: Het gekroonde, ovaal Alliantiewapen van Genoveva. (links : COUSEBANT, rechts: VAN ALCKEMADE)
DE ACHT KWARTIEREN:
Rondom aan de zijkanten: linksboven: V. ALCKEMADE; V. SCHELTINGA, rrechtsboven : VAN DER GOES; GRASWINKEL
linksonder : VAN ARKEL; BERNARD, rechtsonder :DE JONGE VAN OOSTERLAND; VAN DER GOES
Geschiedenis van de rouwborden in de N.H. kerk te Waspik
Monumenten oprichten is van alle tijden. De herinnering levend houden aan belangrijke personen en gebeurtenissen is niet van vandaag alleen.
Al in de Middeleeuwen kwam het gebruik in zwang, om in de kerk boven het graf van een ridder of edele, z'n familiewapen samen met andere ridderlijke attributen, als helm en zwaard, aan de muur te bevestigen.
Een ander oud gebruik was het plaatsen van een rouwbord boven de ingang van het huis van een notabele overledene, een bord niet het familiewapen. Zo'n bord bleef daar één jaar hangen en het werd na de jaargetijde in de kerk opgehangen, aan muur of pilaar.
Na de Reformatie werd dit gebruik gehandhaafd, zij het, met een verschil in gebruik. Het rouwbord werd nu vóór de begrafenisstoet uitgedragen en direct na de teraardebestelling in de kerkopgehangen. In Calvinistische kring maakte men wel bezwaar tegen dit uiterlijk vertoon, maar ondanks protesten van predikanten en kerkeraden nam dit gebruik eer toe dan af.
Voor het recht zo'n bord in de kerk te mogen plaatsen werden namelijk forse bedragen neergeteld. Deze bron van inkomsten, die de kerkmeesters zeer welkom was, smoorde de protesten. Ten tijde van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, van 1648 tot de Franse Tijd, fungeerde het kerkgebouw als Huis van het Woord op de zondag, echter door de week was het naast begraafplaats ook het huis voor het openbaar bestuur van het dorp en de Heerlijkheid Waspik.
De vergaderingen van het dorpsbestuur en van de gesworenen werden er gehouden, verkiezingen en het aflezen van de rekeningen van Kerk en Armen vonden er plaats. Dit wetend, verbaast het ons niet, dat voor Heren en Vrouwen van de Heerlijkheid Groot‑Waspik, in dit huis van bestuur, tot hun gedachtenis, een monument werd geplaatst: een zogenaamde rouwkas.
Ons resten van de familie Cousebant, die in de 18 e eeuw de Heerlijkheid tot haar bezit rekende, de drie rouwkassen, die u vooraan in de kerk ziet hangen. Links de kas van Jonkvrouwe Maria Cousebant Emonds, de moeder. Rechts die van haar zoon Jonkheer Franciscus Bernardus Cousebant en van diens echtgenote Jonkvrouwe Genoveva Cousebant van Alckemade.
Toen tijdens de Bataafse Republiek (1795‑1806) behalve Vrijheid en Broederschap ook de Gelijkheid van alle mensen werd gepredikt, moest alles wat daarmee in tegenspraak was uit het openbare leven en de openbare gebouwen verdwijnen. Zo zullen toen ook deze en misschien nog andere rouwkassen uit dit kerkgebouw verwijderd zijn.
Opgeborgen in het koetshuis, dat zich toen in het koor van deze kerk bevond, verhuisden ze in 1924, met toestemming van de toenmalige kerkvoogdij en tegen vergoeding, naar het museum van het Brabants Genootschap in 's‑Hertogenbosch. Vanuit de bewaarplaats van het huidige Noordbrabants Museum zijn ze 70 jaar later, voorjaar 1994, nadat ze eerst door conservatie voor verder verval werden behoed; conservatie mogelijk gemaakt dank zij de financiële steun van de Gemeente Waspik, van het bedrijfsleven en van particulieren, weer opgehangen. De kerkvoogdij van de N.H. kerk heeft ze van het Noordbrabants Museum in bruikleen terugontvangen en nu prijken ze weer op de plaats waar ze horen.
Hieronder ziet U de schildjes afgebeeld van alle families en hun aanverwanten die op de rouwborden staan vermeld.
Bernard | Couseband | ||
Crucius | De Bruyn | ||
De Jong.V.Oosterland | Emonds1 | ||
Emonds | Graswinkel | ||
Van Drongelen | Van Alckemade | ||
Van Schellinga | Van Beeck | ||
Vandergoes | Van Arkel |